Burgers betrekken bij het aanpakken van luchtvervuiling, hoe doe je dat? Samen met de Radboud Universiteit bedacht de gemeente Nijmegen in 2014 een plan. Met de samenwerking van burgers installeerden ze bij mensen thuis betaalbare sensoren. Dit zogenaamde burgers-sensornetwerk, genaamd smart emission, maakt het mogelijk voor de gemeente om samen met haar inwoners de metingen van luchtkwaliteit, geluid, trillingen en meteorologische indicatoren uit te voeren.

Betrokken burgers

Nadat de gemeente een oproep deed in een lokaal huis-aan-huis blad meldden de eerste inwoners zich al snel. Inmiddels zijn er voor het smart emission project 20 sensoren geplaatst in tuinen en/of huizen. Het burger-sensornetwerk zorgt er niet alleen voor dat het probleem van luchtvervuiling beter zichtbaar wordt, ook zorgen de thuismetingen voor een grotere bewustwording en betrekt het project de burger actief bij het zoeken naar oplossingen. 'Vanuit het gemeentelijke Programma Luchtkwaliteit willen we bewoners nadrukkelijker betrekken bij luchtkwaliteit door ze mee te laten meten en handelingsperspectief te bieden - dit vraagt onder andere om open data', aldus Henk Nijhuis, adviseur luchtkwaliteit bij de gemeente Nijmegen. Door inwoners te mobiliseren voor de metingen ontstaat er een fijnmazig netwerk van sensoren die constant actuele data verzamelen. Tegelijkertijd vormt de gemeente met het project een kring van betrokken burgers met wie zij samen het leefbaarheidsbeleid vorm kan geven. Het project vormt een proeftuin voor een nieuwe manier van samenwerken tussen burgers, gemeente en wetenschappers.

Van nationale naar lokale metingen

Al sinds 2005 meet Nijmegen de luchtkwaliteit. 'Inmiddels is er een aardige datareeks opgebouwd,' vertelt Henk Nijhuis, 'vanuit het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit staan er in Nijmegen 2 RIVM-meetstations en daarnaast staan er vijf fijnstofmeters rond een industrieterrein.' Met het burger-sensornetwerk wil de gemeente uitzoeken of nieuwe lokale data aanvullende inzichten oplevert ten aanzien van al bestaande traditionele data. Het smart emission project startte in Nijmegen-West en Weurt, een woonwijk met betrokken burgers op het gebied van leefbaarheid, en tegelijkertijd een plek waar het grootste binnenstedelijke industrieterrein van Nederland ligt. Voor het project werd hier een netwerk van real-time meetsystemen van fijnstof aangelegd, gecombineerd met een aantal andere (niet real-time) monitoren die de luchtkwaliteit meten. Om burgers op de hoogte te houden zette de gemeente vervolgens de website westenweurt.nl op. Hier worden de recente metingen door de inwoners als open data ontsloten en krijgt men inzicht in het effect van de gezamenlijke inspanningen van de betrokken bedrijven en (burger)organisaties op de milieukwaliteit in Nijmegen.

In het kort

Behoefte

Beter inzicht in de leefbaarheid en luchtkwaliteit van Nijmegen.

Data interventie

Een burger-sensornetwerk waarmee de traditionele dataset wordt verreikt met lokale sensordata.

Toegevoegde waarde

Beter inzicht in o.a. luchtkwaliteit en betere communicatie met, en hogere betrokkenheid van inwoners.

Partners

Gemeente Nijmegen, Radboud Universiteit Nijmegen, Geonovum, CityGis , Intemo, RIVM, NSO, NCG

Doorlooptijd

1 december 2014 – 31 december 2014

Contactpersoon

Henk Nijhuis, adviseur luchtkwaliteit, gemeente Nijmegen: h.nijhuis@nijmegen.nl

Paul Geurts, informatiearchitect, gemeente Nijmegen: p.geurts@nijmegen.nl