Een wijk scoort keurig op de gemiddelde gemeentelijke statistieken en toch krijgt de gemeente signalen dat bewoners zich niet prettig voelen. Dit gebeurde in de Eilandenbuurt in Almere. Met de straatkubus ontwikkelde de gemeente een leefbaarheidsmonitor die gegevens uit het fysieke, sociale en veiligheidsdomein op straatniveau in kaart brengt.

Straatkubus als early warning system

Gebaseerd op een geografisch informatiesysteem (GIS), verzamelt de Straatkubus data over bevolkingssamenstelling, inkomen, huurachterstanden, zorgconsumptie en schooluitval. Door de combinatie van statistieken met near time waarnemingen van gemeenteambtenaren ontstaat er zo een completer beeld van het dagelijks leven in stadswijken. Waar voorheen dit soort specifieke data slechts als jaarlijkse of tweejaarlijkse momentopname beschikbaar was, biedt de Straatkubus een actueel inzicht in levensbehoeftes van bewoners en de effectiviteit van gemeentelijk beleid.

Gericht ingrijpen

Door gegevens slim te combineren kan er nuttige beleidsinformatie ontstaan. Aan het strict kijken naar data-gegevens als indicator van sociale problemen zitten echter ook risico's verbonden. Zo hoeft een wijkbewoner van boven de 65 in een eenpersoonshuishouden met een klein inkomen niet per se een eenzaam iemand te zijn. Maar de combinatie van gegevens kan wel een hoger risico op eenzaamheid betekenen. Als de Straatkubus bijvoorbeeld aangeeft dat er in een bepaalde wijk meerdere personen wonen die aan dit profiel voldoen, kan dat voor frontlijnwerkers een reden zijn om het gesprek met bewoners aan te gaan. Gerard Dekker, hoofd Onderzoek en Statistiek bij de gemeente Almere, demonstreert hoe de Straatkubus mensen direct kan helpen: 'In de wijk Eilandenbuurt zag de gemeente dat het met 90 procent van de bewoners goed ging. Enkele straten, waar meer bewoners met een uitkering waren, weken echter af van het gemiddelde. Toen de Vrijwilligers en Mantelzorg Centrale Almere aan de hand van deze data beter gingen kijken, bleek dat een aantal van die bewoners financiële problemen had en recht had op gemeentelijke schuldhulpverleningsinstrumenten. Dan kun je heel gericht ingrijpen.' Het kan ook andersom werken. Wanneer politie, jeugd-, en welzijnswerkers signalen afgeven dat er problemen in een wijk ontstaan, kan met de Straatkubus worden bekeken welke onderliggende factoren daar de oorzaak van zouden kunnen zijn. Met deze kennis kan de gemeente vervolgens een veel gerichter en duurzamer beleid ontwikkelen om problemen van bewoners op te lossen.

Zorgkubus

Nu de Straatkubus een succes blijkt, wil Almere het project verder uitbouwen. De volgende stap is de ontwikkeling van een zogenaamde Zorgkubus met informatie over het sociaal domein. De komende twee jaar onderzoekt de gemeente samen met partners wat de Zorgkubus voor de gemeente zou kunnen betekenen, wat de wettelijke mogelijkheden zijn van de Zorgkubus, en welke ethische vraagstukken bij zo een nieuw project om de hoek komen kijken.

In het kort

Behoefte

Beter inzicht in de wijk om de leefbaarheid te verhogen.

Data interventie

Een tool waarmee verschillende datasets worden gecombineerd en waarmee trends in de gemeente kunnen worden ontdekt.

Toegevoegde waarde

Met de tool is het mogelijk om problemen op straatniveau vroeg te signaleren om zo goed geïnformeerd beleid te ontwikkelen.

Partners

Gemeente Almere, ministerie van BZK, wijkzorg, politie, jeugdwerk, opbouwwerk, woningcoöperatie, CBS, Schuldhulpverlening, ABR, SoZaWE.

Doorlooptijd

Zorgkubus december 2017

Contactpersoon

Paul Mulder, onderzoeker, gemeente Almere: pwmulder@almere.nl