Een app voor alle dienstverlening: dat is de ambitie van MijnApp, een initiatief van de gemeente Eindhoven. De app wordt ontwikkeld samen met leveranciers, gemeenten en andere partijen en zal uiteindelijk deel uitmaken van een gemeentelijk IT-landschap dat er nogal anders uitziet dan het huidige. De vraagstukken over inkoop en beheer die dat oproept, worden samen met de VNG verkend.

Door: Marieke Vos

"We zijn het verplicht naar alle inwoners dat we onze dienstverlening toegankelijk en begrijpelijk aanbieden. Nu komen sommige mensen in de problemen doordat wij zaken op een onduidelijke manier ontsluiten. Dat kan gewoon niet." Dewi Delhoofen, programmamanager Digitale Transformatie van de gemeente Eindhoven, is duidelijk over de motivatie waarom de gemeente inzet op een betere toegankelijkheid van haar dienstverlening. Via een app: MijnApp. "Het is géén gemeentelijke dienstverleningsapp. We willen dit ontwikkelen voor alle inwoners van Nederland, vanuit een platform met andere partijen. Zodat het ook aantrekkelijk wordt voor private partijen om mee te doen." MijnApp heeft drie hoofddoelstellingen: "Als inwoner weet je waar je terecht kunt met je vraag, je kunt er tijd- en plaatsonafhankelijk diensten afnemen en je krijgt er regie over je eigen gegevens." Dit maakt het niet alleen eenvoudiger voor inwoners om de juiste dienstverlening te vinden, ook zal het dienstverlenende partijen tijd schelen omdat nu vaak gegevens worden opgevraagd die al ergens staan opgeslagen. Als de inwoner zelf deze gegevens beheert en deelt met de partij die ze nodig heeft, dan werkt dat een stuk efficiënter, zo is de verwachting.

Eén overheid

De gemeente Eindhoven wil de app nadrukkelijk met andere partijen ontwikkelen, zowel uit de overheid als de markt. Delhoofen: "Inwoners zien nu soms door de bomen het bos niet meer, omdat ze zaken moeten doen met verschillende overheidsinstanties. Terwijl voor hen de overheid eigenlijk één is." De gemeente zoekt daarom naar andere partijen, om samen te ontwikkelen. Andere gemeenten haken inmiddels aan: Utrecht en Haarlem willen meedoen en Mijn Gemeente Dichtbij (de ambtelijke organisatie van de gemeenten St. Michielsgestel en Boxtel – red.) gaat voor het ruimtelijke domein de eerste klantvragen ontwikkelen en testen in MijnApp.

Samen ontwikkelen

De manier van ontwikkelen is innovatief te noemen. Het prototype van de app is ontwikkeld door de gemeente Eindhoven en leveranciers Weave en Solviteers. Delhoofen: "We hebben samen een stip vastgesteld hoe het zou moeten worden en werken daar samen naartoe. Als innovatieve ontwikkelpartners. We hebben als overheid de kennis van de leverancier hard nodig. De kennis van de processen en het maken van de klantreizen brengen wij in. Het is echt een gezamenlijke zoektocht waarin we veel gebruikmaken van elkaars expertise." Stephan Plat, algemeen directeur Weave, vertelt dat zijn bedrijf veel op deze manier met startups werkt: "Zij brengen de inhoudelijke kennis van de markt, wij van de techniek. Zo doen we het nu ook met de gemeente Eindhoven en een paar andere gemeenten. Het is een leuke manier van samenwerken, omdat er echt een kruisbestuiving plaatsvindt." Ze werken in korte sprints, van twee weken, en zijn daardoor flexibel. Plat: "Na twee weken kijken we terug wat er goed ging en wat niet en kijken we vooruit wat we in het volgende blokje willen doen. Daardoor kunnen we voortschrijdend inzicht gebruiken." Tijdens het Fieldlab dienstverlening in Zwolle is bijvoorbeeld met een aantal mensen van de Belastingdienst een koppeling onderzocht tussen MijnApp en de basisregistratie inkomen (BRI). Plat: "Die mogelijkheid diende zich aan en we konden er meteen mee aan de slag. We hebben daar de schermpjes uitgewerkt om te laten zien hoe zo'n koppeling kan werken. Als je alles van tevoren in een aanbesteding aftikt, dan heb je geen ruimte om in te spelen op dit soort kansen."

Prototype is klaar

Het eerste werkende prototype van MijnApp is inmiddels klaar. Enkele klantvragen zijn in het prototype ondergebracht, zoals 'ik ga verhuizen' en 'ik heb een goed idee'. Er zijn nog geen koppelingen met de achterliggende systemen, eerst wordt getest of de indeling van de app goed werkt. Uiteindelijk moeten die koppelingen er natuurlijk wel komen. De app is niet meer dan een voorkant, een toegang tot dienstverlening van allerlei partijen, vertelt Delhoofen. De noodzakelijke toegang tot de systemen van die partijen verloopt via een verbindingslaag, zoals NLX. Die ontwikkelen gemeenten momenteel samen met leveranciers, voor Common Ground.

Afsprakenstelsel

De manier waarop MijnApp wordt ontwikkeld is een voorbeeld van de nieuwe manier waarop gemeenten (en andere overheden) digitalisering aanpakken. Men ontwikkelt samen met marktpartijen losse componenten, die als het ware deel uitmaken van een groot, gemeentelijk IT-ecosysteem. Omdat alle componenten aan dezelfde afspraken voldoen, kunnen ze samenwerken. Ze worden aan de backofficesystemen gekoppeld via nieuw te ontwikkelen verbindingslagen, zoals NLX. Een aantal randvoorwaarden is nodig om dit ecosysteem werkend te krijgen. Zoals een afsprakenstelsel. Delhoofen: "Dat is best een zoektocht en dat kunnen gemeenten zeker niet alleen. We werken samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken in het living lab Regie op Gegevens en het Identiteitslab. We willen uiteindelijk toe naar een afsprakenstelsel dat wordt omarmd door de hele overheid. Zoals in Estland is gebeurd."

Inkoop en beheer

Andere randvoorwaarden hebben te maken met inkoop en beheer, zegt Delhoofen. "Als gemeenten en marktpartijen allerlei losse componenten ontwikkelen en inkopen, hoe zorg je er dan voor dat die via open standaarden werken zodat ook andere partijen het kunnen implementeren? Ook dat is een zoektocht. We kijken met de VNG hoe we tot een nieuw inkoopmodel kunnen komen waarin dit past." Ook het vraagstuk van beheer wordt de komende tijd door de VNG opgepakt. "Als je iets hebt ontwikkeld, bijvoorbeeld een component zoals een slimme agenda, en driehonderd gemeenten willen deze gaan gebruiken, waar zetten we die dan neer? Hoe ga je deze verder ontwikkelen en beheren? Daar zijn we met andere gemeenten en de VNG mee bezig," besluit Delhoofen.

Position paper digitale dienstverlening

Op dit moment is een groep gemeenten samen met de VNG bezig met het opstellen van een position paper Digitale Dienstverlening. Dit op verzoek van de VNG-commissie Informatiesamenleving. In de paper stellen gemeenten samen de leidende principes van hun dienstverlening voor de komende jaren vast. Dat geeft houvast: aan gemeenten en aan hun partners, zoals leveranciers. Het maakt duidelijk waar gemeenten op inzetten en wat ze daarvoor nodig hebben, ook bij de Rijksoverheid. Het position paper is naar verwachting in november 2018 gereed.

Meer vernieuwing in dienstverlening

Veel gemeenten zijn samen met hun partners bezig met innovatie van hun dienstverlening. Enkele voorbeelden uit de Pilotstarter: