Gemeenten hebben met Samen Organiseren een beweging ingezet: ze gaan vergaand samenwerken, onder meer op het gebied van dienstverlening en bedrijfsvoering. Ze gaan nog meer samen ontwikkelen en goede voorbeelden delen, zodat ook andere gemeenten daar gebruik van kunnen maken.

De essentie van de werkwijze Samen Organiseren is dat het echt door en voor gemeenten is. Het is een groeiend, sterk netwerk van alle gemeenten en koepelorganisaties zoals de Vereniging van Informatie- en Automatiseringsprofessionals (VIAG), de Vereniging Directeuren Publieksdiensten (VDP) en de Vereniging voor Gemeentesecretarissen (VGS). Dat netwerk zorgt ervoor dat Samen Organiseren een beweging wordt van àlle gemeenten. Ze werken samen op de inhoud. Toepassingen en initiatieven die potentieel waardevol zijn voor meer gemeenten worden verder ontwikkeld door partijen met elkaar te verbinden.

De Taskforce Samen Organiseren toetst initiatieven en werkende toepassingen, verbindt partijen met elkaar om deze verder te brengen en werkt aan draagvlak bij alle gemeenten. De VNG helpt met opschaling. Uiteindelijk wordt dat wat voor meer of misschien zelfs alle gemeenten toepasbaar is tot standaard bij het VNG-bestuur voorgedragen door het nieuwe College van Dienstverleningszaken.De beweging is in volle gang en groeiende. In dit hoofdstuk leest u over de eerste concrete acties en resultaten.

Amersfoort deelt verwerkingsregister

Gemeenten moeten onder de nieuwe privacywetgeving AVG inzichtelijk maken in welke processen zij persoonsgegevens gebruiken. Dat doen ze met een verwerkingsregister. De gemeente Amersfoort bouwde zo’n register en deelt het model nu met andere gemeenten.

Het register brengt niet alleen de processen in kaart: per proces wordt ook vastgelegd welke persoonsgegevens worden verwerkt en welke grondslag daarvoor geldt. Ook is inzichtelijk welke applicaties worden ingezet en welke afspraken met leveranciers zijn gemaakt over de verwerkingen. De gemeente Amersfoort filterde samen met VNG Realisatie de specifiek ‘Amersfoortse’ processen uit het register. Dat resulteerde in een model voor een verwerkingsregister dat alle gemeenten kunnen gebruiken. Dit initiatief van Amersfoort is een goed voorbeeld van Samen Organiseren: wat ontwikkeld werd in één gemeente is na bewerking bruikbaar voor alle gemeenten.

Lees meer op: Amersfoorts model verwerkingsregister persoonsgegevens

Uniforme inkoopvoorwaarden

Met GIBIT hanteren gemeenten dezelfde inkoopvoorwaarden voor hun ICT. Zo weten ze zeker dat de geleverde producten en diensten aan hun kwaliteitseisen voldoen en werken ze met heldere afspraken.

GIBIT staat voor Gemeentelijke Inkoopvoorwaarden bij IT. Door GIBIT te gebruiken hoeven gemeenten niet meer hun eigen inkoopvoorwaarden op te stellen of uitsluitend de inkoopvoorwaarden van hun leverancier te accepteren. Dit geeft ze een sterkere positie in de relatie met hun leverancier. Bovendien zijn de voorwaarden ook kwalitatieve normen voor ICT-producten en -diensten en richten ze zich op de naleving van gemeentelijke ICT-standaarden. Door GIBIT te gebruiken besparen gemeenten tijd. De inkoopvoorwaarden richten zich specifiek op de belangen van gemeenten en bestrijken de hele life cycle van ICT-middelen, van offerte tot exit-strategie. Met de online 'GIBIT generator' kunnen gemeenten en samenwerkingsverbanden heel eenvoudig een modelovereenkomst op maat maken.

Tot en met maart 2018 hebben 279 van de 380 gemeenten (ruim 73%) GIBIT in de praktijk gebracht of in het inkoopbeleid opgenomen. In december 2017 hebben meer dan duizend gemeentelijke professionals uit heel Nederland een training over deze voorwaarden gevolgd. Inmiddels is dat verder opgelopen als gevolg van nieuwe GIBIT-dagen in 2018, zoals die van 5 april in Assen. GIBIT is een duidelijk voorbeeld van één keer ontwikkelen en 380 keer gebruiken, een belangrijk uitgangspunt van Samen Organiseren. GIBIT wordt waarschijnlijk de eerste standaard die het College van Dienstverleningszaken gaat vaststellen.

Lees meer op: Gemeentelijke Inkoopvoorwaarden bij IT (GIBIT)

Common Ground

Common Ground is de beweging om naast de bestaande gemeentelijke ICT-infrastructuur een nieuwe, moderne ICT-infrastructuur te bouwen voor de uitwisseling van gegevens binnen en tussen gemeenten en met ketenpartners. Gemeenten willen dit samen en met leveranciers doen.

Gemeenten willen een nieuwe gezamenlijke informatievoorziening realiseren, die flexibel en leveranciersonafhankelijk is, gebruikmaakt van nieuwe technische mogelijkheden, en waarmee de veiligheid van informatie en de privacy van inwoners optimaal wordt beschermd. Het scheiden van data en applicaties wordt daarbij als uitgangspunt genomen. Hiervoor realiseren gemeenten stapsgewijs een nieuwe gezamenlijke basis in informatievoorziening, onder de werktitel Common Ground. Dit gebeurt in gezamenlijkheid, met zorg voor continuïteit en met concrete, kleine, direct implementeerbare stappen.

In maart is in een ‘field lab’ met tal van gemeenten, koepelorganisaties en leveranciers het idee van Common Ground uitgediept. Er is een ‘proof of concept’ opgeleverd, dat aantoont dat dit concept technisch werkt. Dit jaar worden, als vervolg hierop, twee relatief eenvoudige processen bij een klein aantal gemeenten in productie gebracht. Ook worden voorbereidingen getroffen om een groter proces volgens deze manier in te richten, bijvoorbeeld voor de Omgevingswet. Er wordt nu kortom volop verder gebouwd aan de doelen van Common Ground. Gemeenten nemen zelf het initiatief om actief mee te ontwikkelen, volgens het adagium van Samen Organiseren. Met Common Ground leggen gemeenten het fundament om aan de eisen van de huidige tijd te voldoen. Op deze gemeenschappelijke ondergrond kunnen door markt, individuele gemeenten, samenwerkende gemeenten en VNG toepassingen worden ontwikkeld die uitwisselbaar en herbruikbaar zijn. Op deze manier ontstaat een gedeeld informatievoorzieningslandschap, waar alle gemeenten gaandeweg naartoe kunnen migreren.

Lees meer op: Pleio Common Ground (algemeen toegankelijk, geen account nodig)

Digitale identiteit

Voor het vergaand digitaliseren van de overheidsdienstverlening is een sterke en veilige digitale identiteit nodig. Die is er nu niet: DigiD is, net als andere bestaande methoden, alleen bruikbaar voor de toegang tot websites. Je kunt je er niet mee identificeren bij bijvoorbeeld een notaris.

Daarom werken gemeenten, de VNG en de Taskforce Samen Organiseren aan een Digitale Identiteit. Dat gaat over twee sporen: beleid en toepassing. In een aantal proeftuinen bij gemeenten verkennen de Taskforce Samen Organiseren, de VNG en het ministerie van Binnenlandse Zaken momenteel wat er nodig is voor een goed werkende digitale identiteit, op aspecten zoals bruikbaarheid en veiligheid. Daarnaast worden in de proeftuinen diverse bestaande middelen getest om te kijken of en hoe deze gebruikt kunnen worden voor een door de overheid gegarandeerde identificatie en authenticatie.

De door de Taskforce ingestelde werkgroep Digitale Identiteit heeft een gemeentelijke beleidsvisie ontwikkeld: het position paper Digitale Identiteit. Hierin benoemen zij wat nodig is voor een toekomstvaste Digitale Identiteit, hoe deze kan werken en pleiten ze voor een gezamenlijke aanpak in de ontwikkeling van deze Digitale Identiteit, waarin gemeenten als mede-eigenaar en ‘leverancier’ een belangrijke rol spelen.

Lees meer op: VNG position paper Digitale Identiteit