Beperkt versus Onbeperkt

Hoe kunnen we mobiliteitsoplossingen beschikbaar maken voor iedereen? Voor mensen in moeilijk bereikbare gebieden, voor mensen met een beperking; op het gebied van gezondheid of financieel. Iedereen moet toch de onafhankelijke keuzes kunnen maken die bij hen passen.

Embassy of Mobility

Nog voor de sprekers aan het woorden komen wordt duidelijk hoe belangrijk het onderwerp is. "Er is nog veel onbewuste discriminatie, als het gaat om ov voor mensen met een beperking", vertelt een ervaringsdeskundige in de zaal. "Ik moet altijd van te voren puzzelen en plannen hoe ik van a naar b kom." Een andere deelnemer valt hem bij: "Voordat ik zelf in een rolstoel terechtkwam was ik me totaal niet bewust van deze problematiek. Maar die is er wel degelijk."

Gerard de Nooij is directeur van Ongehinderd. Zijn missie: bedrijven en gemeenten na te laten denken over toegankelijkheid voor mensen met een beperking. Dat zijn er zo'n 2,5 miljoen en met de toenemende vergrijzing gaan we rap richting 5 miljoen. De Nooij kent de materie uit eigen ervaring: als gevolg van een motorongeluk zit hij in een rolstoel. "De eerste dag na mijn revalidering kwam ik in mijn eigen Eindhoven in een compleet andere wereld terecht. Drempels, trappetjes, enzovoort. Ik had er ooit eerder bij stilgestaan. En neem het treinverkeer: het wordt beter, bijvoorbeeld met de nieuwe Sprinters, maar nog altijd matchen de perrons van ProRail niet altijd met de treinen van NS. En dan vliegen: het kan wel maar je moet alles van te voren regelen. En dat zit je eenmaal in het vliegtuig en dan moet je naar de wc ... dat moet er in de nabije toekomst toch heel anders uitzien."

Puzzelstukjes

Robert Rietveld van Design for Care houdt zich bezig met die nabije toekomst. "Ons doel is: mobiliteit voor alle mensen, ook voor mensen met beperkingen. Vrijheid van reizen is niet voor iedereen weggelegd en dat is vreemd. Het zit voor een deel ook in beleid. Je aanvraag voor een scootmobiel is gehonoreerd en dan moet je voor de langere ritten met de regiotaxi wéér een indicatie aanvragen. Ik ken ook het voorbeeld van een schitterend appartementencomplex waar je heel modern de lift alleen met een pasje kunt bedienen. Helaas heeft een bewoner een motorische beperking waardoor hij dat pasje niet kan draaien. Of het passend vervoer waar je rolstoel niet in past. Dien maar een klacht in, hoor je dan. Maar daardoor komt er nog meer regeldruk op de begeleiders van deze mensen.

Ik pleit ervoor om designteams op te richten van ontwerpers, cliënten en zorgprofessionals, die samen in kaart brengen waar de knelpunten zitten. Door de cliënten te laten kijken als ontwerpers. Daarmee breng je hun klantreis in kaart en zie je waar zaken niet sporen met de systeemwereld. Zo brengen we al die puzzelstukjes in het grote mobiliteitsprobleem in kaart. Elke mobiliteitspartij die zichzelf serieus neemt, zou zo'n designteam in moeten schakelen. Met als doel dat in 2040 al die vervoersmogelijkheden én de regelgeving rondom de mensen heen zijn ontworpen!"

Mobiliteit in levensfases

Karin Peters houdt zich aan Wageningen Universiteit onder meer bezig met in- en exclusie. Ze deed in opdracht van NS ook onderzoek naar de relatie tussen mobiliteit en levensfase. De uitkomsten bieden aanknopingspunten voor de inrichting van mobiliteit. "We onderscheiden 6 doelgroepen met bijbehorende levensfase: van baby tot pensionado. Leeftijd is zoals we weten belangrijk voor je fysieke status. En dus voor je mobiliteit: als baby word je gereden en als 90-plusser vaak ook weer!"

  • Kind: mobiliteit is onderdeel van de ontwikkeling, sociaal, motorisch en cognitief.
  • Hoe kun je een kind zelfstandiger laten bewegen?
  • Puber: de fase van identiteitsvorming en meer autonomie. Mobiliteit als sociaal aspect: samen op de fiets, in de bus naar school.
  • Hoe maak je mobiliteit veiliger voor hen?
  • Jongvolwassene: identiteitsvorming 2.0. Stedelijk georiënteerd, korte afstanden reizen. Mobiliteit is een middel om ergens te komen, geen doel op zich. Nog niet veel geld.
  • Hoe draag je bij aan duurzame mobiliteit voor hen?
  • Volwassenen: de identiteit is gevormd, de plek in de wereld is gevonden. Mobiliteit is efficiënt, doelbewust en vastomlijnd (werk). Maar ook een uiting van eigen smaak en mogelijkheden (vrije tijd).
  • Hoe en welke services kunnen de mobiliteit van volwassenen verbeteren?
  • Ouders: balans werk gezin, focus op zorg, gezondheid. Meer verplaatsingen (halen en brengen). Autobezit is bijna een must.
  • Hoe kun je de drukke schema's voor deze groep verlichten?
  • Pensionado's: afhankelijk van mentale en fysieke gezondheid. Zoeken rust en zekerheid. Mobiliteit is onderdeel van vrijheid, maar je wilt wel zeker weten dat je thuiskomt. Hoe bied je mobiliteit meer aan als all-inclusive pakket?