Heel soms kom ik ze nog tegen, bestuurders of gemeentesecretarissen die dat zeggen: "Mijn deur staat altijd open". En dan verwachten dat mensen naar ze toe komen. Maar zo werkt het niet (meer). Om dingen gedaan te krijgen moet je naar buiten.
Als gemeentesecretaris ben ik veel op pad. Ik bezoek bijeenkomsten, ga op de koffie bij collega's en spreek inwoners en ondernemers. Netwerken. Het is in deze tijd essentieel om je netwerk goed te onderhouden, zowel binnen je eigen organisatie als daarbuiten.
We zijn als gemeentelijke organisaties hiërarchisch ingericht en zo werken we ook. Maar we werken daarnaast, tegelijkertijd, op een andere manier, namelijk in soms vrij complexe netwerken. In die netwerken zit ontzettend veel expertise en kennis. En daar kun je goed gebruik van maken. Volgens antropoloog Robin Dunbar kan een individu een duurzame relatie onderhouden met ongeveer 150 mensen. Zorg dus dat daar mensen tussen zitten met uiteenlopende kennis, die waardevol is voor jou. Als je een vraagstuk hebt dat je wilt oplossen, dan is het de kunst om na te gaan waar in jouw netwerk de mensen zitten die je hierbij kunnen helpen.
Werken in netwerken is lastig en zeker niet efficiënt. Maar het is wel effectief. Ik geloof dat het de enige manier is waarop we de vraagstukken van deze tijd kunnen aangaan. Je kunt kennis aanspreken die je niet in huis hebt, bijvoorbeeld als het gaat over de energietransitie. Investeren in netwerken maakt je organisatie adaptiever. Daarom vind ik samen organiseren slim, want daarin zoeken we als gemeenten elkaar en andere partners op, net waar voor een specifieke opgave behoefte aan is.
Dat gaat dan over netwerken op organisatieniveau, maar waardevolle netwerken bouwen kan alleen op menselijk niveau. In netwerken draait het om mensen, je doet nou eenmaal sneller iets voor iemand die je kent en aardig vindt. Ik vind dat niet slecht, het is heel menselijk. Het werkt ook alleen als je oprechte aandacht hebt voor elkaar. Alleen maar netwerken omdat je iets van een ander gedaan wilt krijgen, werkt niet.
Blijf niet vasthouden aan de hiërarchie van de gemeente. Natuurlijk heb je formele structuren nodig, maar als we dat als enige mechanisme hanteren om contact met elkaar te hebben, dan komen we er niet. We moeten elkaar opzoeken, naar buiten! Als gemeentesecretaris zou ik dus nooit zeggen 'mijn deur staat altijd open', in de hoop dat mensen mij vinden om samen aan een vraagstuk te werken. Dat kan trouwens niet eens, want ik heb een flexplek.
De gemeentesecretaris van de Plus 1-gemeente
