Nathan Ducastel is sinds 19 juni directeur van VNG Realisatie. Wat is hem de afgelopen maanden opgevallen en waar zet hij de komende tijd op in? Een gesprek over verhaallijnen, het beter benutten van uitvoeringsexpertise en de inzet op een samenhangend aanbod langs de lijnen van weten, proberen, maken, beheren.
Door: Marieke Vos
Je bent nu zo'n vier maanden aan de slag als directeur VNG Realisatie. Wat is je de afgelopen tijd opgevallen?
"Dat VNG Realisatie een organisatie is die voor onze leden belangrijk en gewaardeerd werk doet. Neem de aanbesteding van GT Print, die net is afgerond. Dit gaat gemeenten naar verwachting twintig miljoen euro besparen, elk jaar weer. Dat is een business case die ertoe doet. Een ander voorbeeld is het werk van de Informatiebeveiligingsdienst. En Common Ground, waarmee we een stip op de horizon zetten waar gemeenten naartoe werken voor hun informatielandschap. Het zijn een paar voorbeelden van hoe VNG Realisatie goed werk levert. Tegelijkertijd zie ik ook dingen die we beter en anders kunnen doen."
Wat wil je beter en anders doen?
"We bouwen aan een portfolio met meer samenhang, dat vandaag voor gemeenten rendeert en in de toekomst nieuwe diensten toevoegt die resultaat opleveren. We hebben nu een vrij los portfolio van een groot aantal projecten en we brengen daar meer lijn in. We gaan meer integraal kijken, vanuit de opgaven van gemeenten. En dat vertalen in onze interne organisatie, in onze structuur. Volgens het adagium 'structure follows strategy'. We zijn daar als organisatie aan toe. Een goed voorbeeld vind ik hoe we omgaan met Common Ground. Dat is inmiddels een beweging en een visie die niet meer op zichzelf staat, maar die richting geeft aan veel van wat we als VNG Realisatie doen. Bijvoorbeeld aan ons leveranciersmanagement, aan de standaarden die we ontwikkelen en de programma's die we uitvoeren op het gebied van onder meer de Omgevingswet en in het domein Werk en Inkomen. Die rode draad willen we steviger verankeren in onze organisatie, zodat we dingen slim combineren. We kunnen nog veel winst boeken in hoe we onszelf organiseren en daar zetten we de komende tijd dan ook op in. Samen werken we aan een sterke uitvoering."
Je wilt gemeenten meer betrekken bij het werk van VNG Realisatie, zeg je. Hoe wil je dat doen?
"Ik vind dat we continu alert moeten zijn op hoe tevreden gemeenten zijn met onze dienstverlening. We meten dat nu nog niet structureel, dat gaan we wel doen. Belangrijk daarbij vind ik dat we in verbinding staan met al onze 355 leden. Dat betekent onder meer dat we het hele palet van de VNG gebruiken om tot oplossingen te komen die echt meerwaarde hebben voor de opgaven van gemeenten. We werken al nauw samen met het College van Dienstverleningszaken en de taskforce Samen organiseren. Dat willen we verbreden naar de diverse VNG-commissies. De taskforce heeft een belangrijke rol in het ophalen wat in hun achterban speelt en tegelijkertijd in het teruggeven wat er op de achterban afkomt als gevolg van collectieve uitvoering of wetgeving. Daar willen we ze als VNG Realisatie maximaal bij faciliteren."
Wat betekent dit concreet voor de werkwijze van VNG Realisatie?
"Het betekent een aantal dingen. We gaan van inspanning naar resultaat en dat gaan we meten. We gebruiken het hele palet waarover de VNG beschikt om tot goede oplossingen te komen. Als we bijvoorbeeld een app willen ontwikkelen voor schuldhulpverlening, dan doen we dat met de beleidsafdeling van de VNG die hierover gaat en met de VNG-commissie Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie. En met onze leden, via de koepelorganisaties in dit domein.
We gaan veel meer werken als één VNG, vanuit de combinatie van beleid, uitvoering, financiën, recht en ICT. De rol van VNG Realisatie daarin kan ik kernachtig omschrijven: wij zijn van het weten, het proberen, het maken en het beheren. We pakken iets op, samen met gemeenten, kijken of het kan werken, maken het en als het toegevoegde waarde heeft, dan gaan we het voor alle gemeenten beheren. Daar hoort een vierde functie bij, namelijk onze kennis van ICT en uitvoeringsprocessen. Die functie kunnen we meer uitbouwen. Bijvoorbeeld door nog vaker dan we nu al doen vroegtijdig bij wetgevingstrajecten betrokken te zijn en door met onze impactanalyses beleid goed uitvoerbaar te maken."
Je spreekt graag over verhaallijnen in een organisatie. Wat zijn de herkenbare verhalen van VNG Realisatie?
"Ik zie vier verhalen, die als een rode draad door de organisatie lopen. De eerste gaat over uitvoerbaarheid. We zien beleid en uitvoering te vaak als twee verschillende dingen, maar om maatschappelijke vraagstukken echt aan te pakken heb je zowel beleid als uitvoering nodig om tot een construct te komen dat werkt. We hebben de afgelopen tijd een paar voorbeelden gezien van hoe goed dit kan werken, bijvoorbeeld bij de totstandkoming van de Tozo-regeling. Ik wil toe naar een ander paradigma, van 'uitvoering volgt beleid' naar een cirkel waarin beide elkaar continu voeden en verbeteren. Als VNG hebben we veel kennis van de uitvoering en dat zal als een rode draad zichtbaar zijn.
Het tweede verhaal is digitalisering. Er is geen opgave meer die je zonder IT kunt aanpakken, dat weten we inmiddels. IT is kaderstellend geworden aan beleid. Als we ons dat als overheid breed realiseren, dan kunnen we werken aan een betere uitvoering. Met onze kennis van ICT en de realiteit van de uitvoering kunnen we als VNG Realisatie echt meerwaarde bieden voor gemeenten.
Het derde verhaal is Common Ground, de visie op het gemeentelijke informatielandschap van de toekomst. Dat zal terugkomen in heel veel van wat we doen. De vierde verhaallijn is samen organiseren. Dat gaat over proberen, maken en beheren voor alle 355 gemeenten. De Gezamenlijke Gemeentelijke Uitvoering en het daarbij behorende fonds is het belangrijkste vehikel daartoe."
Samengevat: wat mogen gemeenten de komende tijd van VNG Realisatie verwachten?
"Dat onze dienstverlening echt aansluit op wat zij nodig hebben. Met een samenhangend portfolio dat iedereen kan begrijpen en waarin de balans zit van de opgaven van gemeenten. We zullen continu streven naar resultaten die elke gemeente kan gebruiken, van de ondersteuning van de Informatiebeveiligingsdienst tot gezamenlijke inkoop. De tevredenheid van onze leden over wat wij leveren, zal leidend zijn in wat we doen."
