Met een wereldstekker kun je je elektrische apparaten waar je ook bent op het elektriciteitsnet aansluiten. Op een dergelijke manier werkt Haven, een basiscomponent van Common Ground. Het is de 'stekker' tussen volgens Common Groundprincipes ontwikkelde applicaties en de IT-infrastructuren die gemeenten gebruiken.

Door: Marieke Vos

Als je kijkt naar de technische infrastructuur die gemeenten gebruiken voor hun informatievoorziening, dan zie je een heterogeen landschap. Er worden verschillende infrastructurele voorzieningen gebruikt, van diverse leveranciers. Nu gemeenten veel meer samen gaan organiseren en samen toepassingen ontwikkelen, is dat een probleem. Je wilt immers, conform de gedachte achter samen organiseren, één keer ontwikkelen en in potentie bij alle gemeenten gebruiken. Zonder dat je daarvoor de applicatie moet aanpassen aan de specifieke infrastructuur waarop deze moet draaien.

Dat is de reden dat VNG Realisatie binnen Common Ground Haven ontwikkelde. Roderick Schaefer van VNG Realisatie stond aan de wieg ervan: "Abstract gezegd is Haven een technische laag tussen applicaties en infrastructuur. Alle programmatuur die binnen Common Ground wordt ontwikkeld, gaat daarop werken. Als je bijvoorbeeld als gemeente wilt werken met een zaaksysteem volgens de principes van Common Ground èn je hebt Haven, dan weet je zeker dat het gaat werken."

Moderne technologie

De gemeente Utrecht is één van de gemeenten die aan de slag is met Haven. Lazo Bozarov, supply manager bij de gemeente Utrecht, is er enthousiast over: "Eén van de kritieke succesfactoren van Common Ground is dat we als gemeenten iets hebben waarmee we de in Common Ground ontwikkelde toepassingen ook echt kunnen gebruiken. Dat hebben we nu met Haven."

Haven is nadrukkelijk niet een softwareproduct dat VNG Realisatie bouwde, zegt Schaefer. "Haven is gebaseerd op een bestaande technologie, Kubernetes genaamd, die wereldwijd door duizenden organisaties wordt gebruikt. In Nederland gebruikt bijvoorbeeld Nu.nl het." Kubernetes is een technologie voor cloud computing, waar de meeste moderne applicaties inmiddels voor worden gebouwd. Bekende aanbieders van cloud computing zijn Amazon, Google en Microsoft. Het sleutelwoord van Kubernetes is 'cloud agnostisch', vertelt Schaefer: "Het maakt niet uit welke cloud van welke aanbieder je gebruikt, want met Kubernetes als tussenlaag werken alle applicaties die zijn gemaakt voor de cloud. Je kunt zelfs meerdere clouds gebruiken, of later overstappen op een andere cloudleverancier. De applicaties zullen blijven werken."

Twintig checks

Kubernetes is open source en door iedereen te implementeren, maar je hebt er wel specifieke technische kennis voor nodig, vertelt Schaefer. Gemeenten die dit willen gebruiken hebben zelf die kennis in huis of ze kiezen ervoor om dat met een leverancier te doen. Om gemeenten hierbij te helpen, ontwikkelde VNG Realisatie Haven. Kort gezegd is dat een specifieke configuratie van Kubernetes, zodat deze geschikt is voor gebruik binnen de overheid. Er zijn bijvoorbeeld bepaalde eisen voor informatiebeveiliging in verwerkt. VNG Realisatie ontwikkelde twee producten: een referentie-architectuur en de Haven Compliance Checker. De referentie-architectuur beschrijft hoe VNG Realisatie Kubernetes zelf installeerde voor de Common Ground ontwikkelteams. Gemeenten kunnen deze gebruiken als ze aan de slag gaan. Als een gemeente de implementatie van Kubernetes overlaat aan een andere partij, dan kan men met de Haven Compliance Checker onderzoeken of die installatie goed is gegaan. Schaefer: "Het is een tool dat automatisch het systeem doorloopt, aan de hand van een twintigtal checks. Als je op alles een groen vinkje haalt, dan weet je zeker dat Common Groundtoepassingen bij jou gaan werken. Als er vinkjes op rood gaan, dan weet je waar je nog wat te doen hebt." Ook hiermee kunnen gemeenten dus zelf, al dan niet met hun leverancier, aan de slag. Schaefer vat samen: "Onze rol als VNG Realisatie is duidelijk. We gaan het niet voor je installeren, maar we gaan je wel op weg helpen."

Digitale transformatie Utrecht

Utrecht liet een applicatie bouwen op basis van de nieuwe standaard voor zaakgericht werken en gaat deze gebruiken via Haven. De volgende applicatie die de gemeente via Haven in gebruik gaat nemen, is een toepassing die het bestuurlijke besluitvormingsproces van college en raad ondersteunt. Bozarov: "Voor deze toepassing is informatie uit allerlei domeinen nodig, afhankelijk van de agenda van college en raad. We moeten daarvoor informatie uit verschillende systemen kunnen halen, van onderzoeken in het fysiek domein tot informatie over evenementenvergunningen. We zijn nu met onze leverancier bezig om de applicatie die dit gaat doen te integreren in onze informatievoorziening en hopen het dit jaar in productie te nemen." Het is een concrete uitwerking van het programma voor digitale transformatie, waar de gemeente op inzet. Bozarov: "We noemen dat klantgericht samenwerken in ketens. De klantprocessen staan centraal, niet onze afdelingen of de silo's waarin we informatie opslaan. Om dat voor elkaar te krijgen, hebben we de architectuur van Common Ground nodig. De basiscomponenten, zoals Haven en NLX, zorgen dat de informatievoorziening ook echt gaat werken op een manier die we als gemeenten voor ogen hebben."

Samen organiseren

Utrecht werkte samen met een leverancier voor de implementatie van Haven en gebruikte daarbij de referentie-architectuur van VNG Realisatie. De gemeente is betrokken bij meerdere initiatieven binnen Common Ground, ze heeft de nodige expertise om mee te ontwikkelen. Maar de implementatie van Haven en andere initiatieven van Common Ground zijn zeker ook toegankelijk voor gemeenten die die kennis niet in huis hebben, zegt Bozarov. "Alle gemeenten kunnen meedoen. Je hoeft niet per se voorop te lopen, je kunt ook meedoen op één initiatief. Of alleen meefinancieren en de toepassing gebruiken als deze klaar is. Dat is nou juist het mooie van samen organiseren en Common Ground: met elkaar kunnen we veel meer bereiken dan alleen."

De kern van Common Ground

Haven valt onder het team Core van Common Ground. Dit team werkt aan diverse basiscomponenten die ervoor zorgen dat de principes van Common Ground worden gerealiseerd. Een onderdeel is NLX, voor het veilig en efficiënt uitwisselen van data. Haven richt zich specifiek op het kunnen draaien van applicaties.