Beleidsmedewerkers Amy Markus (Den Bosch) en Iris Ardesch (Delft) waren dit jaar frequente bezoekers van de VNG-bespreekuren over de Toeslagenaffaire. Ze zijn het eens dat de VNG in een ontspannen sfeer een plek biedt voor steun en informatie, in een heel complexe wereld. En van de kennis die ze opdoen van andere gemeenten, profiteren al hun collega's.

De gemeente 's-Hertogenbosch had al snel een meldpunt ingericht bij het Bureau Sociaal Raadslieden om mogelijk gedupeerde ouders te vinden. Dat was de afdeling van Amy Markus, beleidsmedewerker armoede en schulden, en zo kwam het dossier bij haar. Met de toename van het aantal aangemelde ouders werden andere afdelingen betrokken zoals het sociaal wijkteam, genaamd team toegang en regie, en de schuldhulpverlening. De gemeente 's-Hertogenbosch benadert in eerste instantie ouders die zich hebben aangemeld bij de Belastingdienst. Hun aanvraag is daar vaak nog in behandeling. Het is dan dan nog niet duidelijk of zij ook daadwerkelijk gedupeerd zijn en in hoeverre de gemeente hen kan ondersteunen.' Bij de benadering van ouders treft de gemeente zowel ouders die nog geen uitslag hebben, als ouders bij wie al wel bekend is dat zij gedupeerd zijn. Ouders kunnen zich ook direct melden bij de gemeente als mogelijk gedupeerde. Amy ziet beide sporen. "We moeten nog kijken hoe we het precies gaan inrichten. De status is nu is dat we van de 200 ouders zo'n 80 procent bereiken en van hen heeft 20 procent echt een hulpvraag."  

Ontspannen sfeer

Amy werkt nu een jaar bij de gemeente en dit is de eerste opdracht die volledig onder haar verantwoordelijkheid valt. "Het voelt als pionieren." En dat is het in feite ook, want de schaal van de Toeslagenaffaire is ongekend. Ze was daarom blij met de bespreekuren van de VNG. Dit zijn bijeenkomsten van een uur waar gemeenten vragen kunnen stellen aan de VNG. Voor de zomervakantie waren er twee per week rond een bepaald thema. Na een korte presentatie is er ruimte voor vragen van gemeenten en Amy zegt dat ze daar altijd van leert. "In het begin was het voor iedereen een beetje zoeken. Niet alles was bekend, ook niet bij de VNG, maar de sfeer was altijd ontspannen met ruimte voor vragen." Ook wanneer het thema al eens is geweest probeer Amy erbij te zijn. "Ik pak heel veel mee. De VNG geeft ook handreikingen uit en die zijn makkelijker te lezen als je het onderwerp al een keer hebt gehoord. De combinatie is prettig."

Netwerkbijeenkomst

Iris Ardesch werkt bij de gemeente Delft. Zij nam in januari van dit jaar als beleidsmedewerker tijdelijk het werk over van de collega schuldhulpverlening en armoedebestrijding, die met zwangerschapsverlof ging. Toen de collega vijf maanden later terugkwam in haar functie, richtte Iris zich volledig op het werk rondom de hersteloperatie. "We konden niet voorspellen dat dit dossier zo groot zou worden. Als gemeente moesten wij een contactpersoon aanstellen. Ik heb dit opgepakt, omdat er raakvlakken waren met het dossier schuldhulpverlening en armoedebestrijding en ik me hier graag verder in wilde verdiepen. Je kunt je voorstellen dat ik behoefte had aan informatie – ik weet niet hoe ik het zonder de VNG had gedaan." Iris stelde het vooral op prijs dat de informatie actueel was en concreet in wat ze betekende voor gemeenten en de verschillende rollen die de gemeente in deze hersteloperatie heeft. "De bespreekuren zijn een netwerkbijeenkomst geworden voor andere gemeenten, we leren veel van elkaar." Ook Iris volgde sommige bespreekuren dubbel, omdat ze altijd wel iets meepakte. "Twee keer in de week een uur waardoor ik up-to-date ben van alle wijzigingen en regels, en die wisselen per week en soms per dag. De bespreekuren zijn echt een geschenk."

Concrete hulp

Gevraagd naar hoe de algemene informatie lokaal heeft geholpen, noemt Iris een voorval uit het begin. "We kregen na elkaar twee verschillende lijsten van de Belastingdienst van mensen die een uitbetaling hadden ontvangen, maar één van die lijsten was vervuild. Mensen die 30.000 euro hadden ontvangen stonden op dezelfde lijst als mensen die bijvoorbeeld 750 euro voor de feestdagen hadden gekregen, maar waarvan (nog) niet was vastgesteld dat ze gedupeerd waren. Dat maakte ons onzeker. We konden dat bespreken met de VNG, als centraal punt voor signalen en met een kort lijntje naar de Belastingdienst. Dat is fijn voor ons. Qua werk is de hersteloperatie heel interessant, want geen dag is hetzelfde. Wat wij willen is mensen zo snel en goed mogelijk helpen en daar is zekerheid voor nodig.

Kennis delen

Amy herkent het. "Intern krijg ik ook de vraag over gemeentelijke financiën en ik kan nog steeds geen concreet antwoord geven, omdat de Belastingdienst dat niet heeft en dus de VNG ook niet. Dat is niet fijn. De actuele regeling is nog niet gepubliceerd. Het is prettiger om niet alleen vanuit financiële toezeggingen ons werk te verrichten, maar ook de regelingen op papier te hebben. Dat geeft onze controller ook rust." Voor andere vragen kan ze wel veel betekenen, onder meer in het kwartaaloverleg van Brabants vijf grootste gemeenten over schulden en de Toeslagenaffaire. Amy licht toe: "Tijdens zo'n overleg hadden collega's vragen over de hersteloperatie en ik wist dat de VNG daar antwoorden had. En ik wist waar ik moet zoeken dankzij de bespreekuren. Ik liep echt voor op kennis en kon die delen. Dat voelt echt goed."